أيهم العباد : كيف أكتبُ قصيدةَ حبّ واحدة لا تحاصرها بنادق القتلة ؟

الرابط المختصرhttps://www.ashurnews.com/?p=25661

أيهم العباد : كيف أكتبُ قصيدةَ حبّ واحدة لا تحاصرها بنادق القتلة ؟

Linkedin
Google plus
whatsapp
9 فبراير , 2020 - 9:57 م

الشعر الجيد يمنح الشاعر حياةً ثانية وعمراً أطول

ألا يستحق منا الوطن أن نوقف كل حياتنا الشعرية رهن حياته وحرّيته؟

شخصيتي تميل إلى التمرد وكسر الجمود والتحرش بالمحظورات في الكتابة

(صلاح الدين  – آشور).. افتتح مسيرته الشعرية بمجموعة (رقصة على إستحياء) عام ٢٠١٥ الصادرة عن دار الروسم في بغداد، والتي نالت صدى نقدياً واسعاً، ما جعلها تُطبع مرة ثانية في دار فضاءات الأردنية عام 2018، ليعود في أواخر عام ٢٠١٩ ويكتب للحب والحياة من جديد في مجموعته الجديدة (قبل أن ينقرض العالم) الصادرة عن دار سطور في بغداد أيضاً، إنه الشاعر العراقي أيهم محمود العباد، فـتعالوا لنُحلق في فضاء حُلمِه العذب .

حاوره : أحمد عبد الله الجميلي

*”قبل أن ينقرضَ العالم” هو عنوان مجموعتك الشعرية الثانية، ما الدلالة الرمزية فيه؟

– قد تبدو في العنوان لمسة تشاؤم، لكن من يقرأ المجموعة يمكنه أن يجد ما يبرر حضور كل تمثلات الغياب وضبابية المستقبل في العنوان القائم على كلمة “ينقرض”، بالمناسبة، عثرت على هذه الكلمة مصادفة، بعد مرور أكثر من نصف عام على بداية العمل بالمجموعة. لا أميل هنا إلى تشاؤم شوبنهور أو عدمية كامو أو عبثية بيكيت، لي رؤيتي الخاصة، وقد اخترت كلمة “العالم” بناءً على يقيني المطلق بأن العراق هو مركز العالم. العراق يختصر أسرار الكون، هو اللغز الذي يتعقّد أكثر بمرور الزمان، لغز مدهش، فاجع، موجع، مُربك، وآسر في آن واحد.

*افتتحت كتابك هذا، بنص للشاعرة لميعة عباس عمارة، هل يمكن أن نعدّ تلك البداية اعترافاً منك، بأن الشعر يقودك إلى خيارَين: مقبرة أو حياة، للشاعر؟

– بكل تأكيد، فإن الشعر الجيد، أؤكد لك، الشعر الجيد يمنح الشاعر حياةً ثانية وعمراً أطول. الشعر الرديء ينقرض لا محالة، وفي النهاية، سيخلد الشعر المسكون بروح الشاعر في مخيلة القرّاء زمناً طويلاً، عندئذ تكون مهمة الشاعر قد تحققت بشكل كبير. لم يكن اختيار الأبيات مبنياً على هذا المعنى. أعتقد بأن الشاعرة مجّدت الشعر كفن إنساني يحمل رسالة كونية أكثر من كونه حالة إبداعية مرتبطة بجوهر الشاعر. تعودتُ أن أصدّر كتبي بمقطع شعري أو نثري يلامس روحي، لشاعر ما، وهذه ليست بدعتي، فقد اعتاد شعراء كثيرون على ذلك، وأذكر أن أحد الشعراء كان يقول: (أضع العتبات في مطالع الكتب، لأنني أخشى الدخول إلى القصيدة وحدي).

*ما سبب وضوح الكوميديا السوداء التي دونت بها قصيدة (خرق أمني) التي تقول فيها (حين تأخر الموتُ عن زيارتنا هذا اليوم، أعربَ المسؤولُ عن قلقه الشديد، وأمرَ بفتح تحقيق عاجل في الجريمة !)؟

– هذا النص ينطوي على تهكم سياسي مقصود وسخرية مبكية واضحة، وفي ذلك تلخيص للواقع اليومي الفنطازي الذي نعيشه بما يشبه الكوميديا السوداء حقاً. هذه صرخة من صرخات كثيرة في الكتاب، أليست واحدة من مهام الشاعر أن يصرخ بوجه الظلم والطاغوت؟ كيف يمكن أن أكتب قصيدة واحدة مفرحة وبلدي يُصنف كمكان غير صالح للعيش؟ تخيّل. كيف أكتب قصيدة حب واحدة لا تحاصرها بنادق القتلة ولا تتلطخ بدم الأبرياء؟ ألا يستحق منا الوطن أن نوقف كل حياتنا الشعرية رهن حياته وحرّيته؟ نعم ، ذلك هو السؤال الأكبر، ولن يسكت الشعراء الأحرار، مثلما تنبأ بريتولد بريخت.

* وجدنا في كتابك الكثير من صور التناص القرآني، إلامَ يعود ذلك؟

– ربما هي مؤثرات المناخ العائلي، لأنني أساساً، وُلدت في بيت له مركزية دينية. سحرتني اللغة القرآنية منذ المراحل الأولى، فقد وجدتُ فيها الأنموذج الأعلى في صياغة الجملة وتركيب الصورة، وبلا شك، ظلت هذه اللغة تتداخل وتتفاعل مع معطيات أخرى في بوتقة واحدة، حتى كوّنت لغتي الخاصة التي يرى نقاد كثيرون بأنها لغة نقية لا تتشابه مع لغات الشعراء الآخرين. لغتي تشبه المركبات الكيميائية، وأنا أسعى دائماً لتجديد أدواتي داخل المختبر حتى لا أسقط في فخ التكرار أو التأثر بمناطق شعرية مجاورة.

*المطلع على كتابك الأول (رقصة على استحياء) يجد حساً مختلفاً عن كتابك الثاني، هل أضفت آليات كتابية جديدة ؟

– قلت في إجابتي قبل قليل، بأنني دائم الانشغال بتطوير وتجديد أدواتي الشعرية، فمن الطبيعي والمنطقي أن يجد القارئ اختلافاً بين الكتاب الأول والثاني، وسيجد فروقاً أخرى في الكتاب القادم الذي أعمل عليه الآن. الخبرة الأدبية لها دور مهم أيضاً. ما أكتبه اليوم يبدو أكثر نضوجاً وتماسكاً مما كتبته بالأمس. في الكتاب الأول، كنتُ أتمرّن على الكتابة حتى أصل إلى لياقة شعرية تؤهلني لكتابة قصيدة ترضيني وترضي الناس، في الكتاب الثاني وجدتُ نفسي لاعباً أساسياً داخل ملعب الشعر. ولا أخفيك، في مرحلة إنتاج الكتابين، أتلفتُ عشرات النصوص لأنها غير مقنعة. هذه مزاجيتي في الكتابة.

*أغلب من كتبتَ عنهم، هم شخصيات راحلة، لم لا تكتب عن شخصيات على قيد الحياة ؟

– أكتب للغائبين جسداً لأنني على يقين من حضورهم الروحي وإن كان حلماً، هؤلاء الذين ذهبوا إلى عالم الغيب، ينظرون إلينا بعين الشفقة، إذ أنهم أحياء ونحن ميتون في مستنقع الكراهية. أهديت بعض نصوصي لشخصيات ماثلة في الحياة، ليس لأسباب تعود إلى معرفتي بهم، إنما لعلاقة الرسالة التي تحملها النصوص برسالة ما في حياتهم الشخصية أو الإبداعية. أنا سعيد جداً بشخوصي الشعرية، أشعر بأنني كتبت لمن يستحقون الخلود داخل الشعر وخارجه.

*أنت الآن تدرس الماجستير في اختصاص اللسانيات والترجمة، ماذا أضافت لك هذه الدراسة على مستوى الرؤية الشعرية ؟

– تخصصي في اللسانيات والترجمة فتح لي نوافذ أكثر اتساعاً، عرّفني على مناطق شعرية لم أقرأها من قبل، والترجمة، مثلما تعرف، جسر بين ثقافات الشعوب، وهذا ينعكس على الشعر بكل تأكيد لأنه مادة أساسية تشغل مختبرات المترجمين منذ القدم. تعاملي مع الشعر هنا، لا يتصف بالحساسية الإبداعية فقط، وإنما يقوم على روح الباحث الأكاديمي المسلح باشتراطات وضوابط علمية ومنهجية تمكنه من كشف جماليات النص والهبوط إلى طبقاته الداخلية بمستويات دلالية وتداولية متنوعة.

*هل سنراك ناقداً في يوم ما ؟

– لا أعتقد بأنني سأمارس دور الناقد مستقبلاً، لأن شخصيتي، عكس شخصية الناقد، تميل إلى التمرد وكسر الجمود والتحرش بالمحظورات في الكتابة. هناك مشروع كتاب حواري طويل مع قامة شعرية عراقية معروفة أعمل على إنجازه في الأشهر المقبلة، وستكون للكتاب مقدمة مفصلة عن تجربة الشاعر، لكنها ليست نقداً، إنما أعدّها انطباعات ورؤى خاصة مبنية على تذوق جمالي شخصي.

*ما هو مستقبل قصيدة النثر على مستوى الساحة الشعرية العراقية، وبماذا تنصح من يكتبونها من هذا الجيل ؟

– أعتقد بأن قصيدة النثر، التي انطلقت شرارتها منذ عهود مبكرة في تاريخ الشعر العربي، ستشغل ذاكرة الأجيال القادمة لزمن طويل، فقد استطاعت هضم الأجناس الأدبية الأخرى بطريقة تقف لصالحها لتمنحها عمراً طويلاً. سر قصيدة النثر يتجلى في قدرتها على الانبعاث مثلما تنفض الأشجار أوراقها كل موسم لتكون أكثر ألقاً وجدارة بالحياة. قراءة الشعر العربي والنثر العربي معاً، مهمة جداً لمن يكتب قصيدة النثر أو غيرها، حتى يتمكن من فهم تلك العلاقة الجدلية بين الأجناس والأنواع الأدبية والخطوط الفاصلة بين جنس وآخر وكيف تنصهر هذه الأجناس مع بعضها من أجل تحقيق فائدة النص، إضافة إلى الاطلاع الواسع على التراث والتاريخ والفولكلور وغيرها من الحقول.

*نود أن نقرأ أغرب إهداء كتبته على مجموعتك ؟

– كتبتُ لصديق مقرّب، إهداءً على طريقة المكاتبات بين الملوك والأمراء، بدأته بعبارة (أما بعد) ، وكان مضمونه يحمل تهديداً ساخراً إن لم يقرأ الكتاب جيداً ويدلي برأيه بشفافية عالية.

*قصيدة قصيرة تختم بها حديثنا هذا ؟

متى ؟

إلى: فاتن التي لا يشبهني أحدٌ سواها.

أعرفُ بأن المسافة بعيدة جداً

بين لندن وبغداد

وأعرفُ أيضاً

بأن قلبَينا موزعان

على عدد السنين التي

مشيتِ فيها من مطار إلى مطار

دون أن أحمل حقيبتكِ مرة واحدة

ولكن

كلُّ ما يسعدني هذه اللحظة

أنني أمتلكُ نسخة أصليّة منكِ

نسخةً أحبُّها وأحبكِ

أكثر من بغداد

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
مكة المكرمة