من الماضي …قصة بناء “جسر مود” في بغداد ١٩١٨

الرابط المختصرhttps://www.ashurnews.com/?p=3063

من الماضي …قصة بناء “جسر مود” في بغداد ١٩١٨

Linkedin
Google plus
whatsapp
21 مارس , 2017 - 9:01 م

(آشور)صلاح الحسني ..عندما وصلت القوات البريطانية خلال الحرب العظمى الى بغداد في صباح يوم ١١ آذار سنة ١٩١٧، وجدت ان الجسر الوحيد في مدينة بغداد قد تم تخريبه من قبل القوات التركية المنسحبة وغرقت معظم أجزاءه.
ولم يكن هذا الجسر الخشبي المتهرئ صالح للأستخدام على اية حال. فالجسر المتين والجميل الذي قامت بتشيدّه مدرسة الصنائع في بغداد وتم نصبه في زمن الوالي نامق باشا سنة 1902 كانت قد سحب الى جبهة القتال قرب نهر ديالى في سنة 1916 لإستخدام القوات العسكرية التركية، وعندما تراجعت القوات التركية من تلك المنطقة تم أحراق الجسر بالكامل لمنع القوات البريطانية من الإستفاده منه.
قامت قيادة القوات العسكرية البريطانية على الفور باستدعاء فريق الجسور الهندسي العسكري، لنصب جسر مؤقت، للحاجة العسكرية والمدنية المللحة، في ربط طرفي مدينة بغداد. في فجر اليوم التالي، 12 آذار 1917، بدأ تفكيك احد الجسور قرب سلمان باك ومن ثم سحبه شمالا الى بغداد، واصبح الجسر صالحا” للعبور منذ الساعة الخامسة من عصر يوم 13 آذار. لم يكن الجسر يفي بمتطلبات عبور القطعات العسكرية المستمرة، وقد صاحب ارتفاع منسوب نهر دجلة، بعد نصب الجسر، حصول مشاكل يومية من أصطدامات وقطع الكيبلات، وسبب ذلك غرق احد المهندسين العسكريين وفقدان بعض المدافع، أضافة الى انقطاع الجسر بشكل متكرر. لذلك تم في 6 نيسان 1917، نصب جسر جديد بدلا عنه، طوفاته أكثر متانة، مصنوعة من الحديد، كان قد نقل الى العراق من مدينة كوتا (Kotah) في الهند، لذلك أطلق عليه الأنكليز بعد نصبه، اسم جسر ” كوتا “، أو الجسر الشمالي. بينما كان يطلق البغادة عليه أسم “الجسر العتيق” تمييزا عن الجسر الثاني الذي نصبته القوات البريطانية الى جنوب منه، والذي عرف فيما بعد، باسم جسر ” مود ” أو الجسر الجنوبي. فبسبب حاجة بغداد المتزايدة للنقل بين الكرخ والرصافة، خصوصا للمتطلبات العسكرية، قامت أدارة النقل المائي في الجيش البريطاني بعد بضعة أسابيع بنصب جسر جديد بين ضفتي نهر دجلة الى الجنوب من الجسر العتيق في فسحة شريعة سبع آبكار في منطقة رأس القرية من جهة الرصافة و بساتين الصالحية في جهة الكرخ. تم جلب هذا الجسر من كرمة علي في شمال البصرة وأكتمل نصبه في نهاية شهر حزيران 1917. وبذلك أصبح في بغداد جسران.
بناء جسر ” مو د ”
في صيف سنة 1918، أدركت الأدارة العسكرية البريطانية في بغداد، بأن جسور بغداد ليست مؤهلة لنقل الاحمال الثقيلة التي تتطلبها مرحلة الاعمار والبناء التي تشهدها المدينة مع نهضة الحركة التجارية وتسارع النشاط الاقتصادي والتغيرات الاجتماعية الكبيرة في البلاد. إضافة الى ان هذه الجسور اصبحت ضعيفة امام الفيضانات والحوادث المتكررة، ففي نيسان من سنة 1918، ضربت احد المهيلات فتحة الجسر الجنوبي، فجنحت بعض الطوفات (الدوب) بعيدا مع تيار الماء، ادى الى انقطاع الجسر عدة ايام. فتقرر بناء جسر جديد متين بدلا من الجسر الجنوبي واطلق عليه اسم جسر الجنرال مود، قائد الجيوش البريطانية في العراق، الذي كان قد توفي بالكوليرا ودفن في بغداد في تشرين الثاني سنة 1917.
تم تصميم الجسر الجديد لحمولة تصل الى 15 طن من وزن المركبات العابرة، وهو يفوق قليلا من ثقل اية مركبة مستخدمة في العراق ذلك الحين. بلغ طول الجسر 1260 قدم (384 متر) بين الدعامات الساندة على طرفي الطوفات البالغ عددها 31 طوافة مصنوعة من الحديد، طول الطوافة الواحدة 34 قدم و 6 بوصات، وعرضها 12 قدم وارتفاعها 4 اقدام. ويرسي على شمال الجسر وجنوبه مجموعة من العوامات الثقيلة، ويرتبط الجسر عن طريق طوفات الأطراف برصيف عائم يمتد الى ضفاف النهر. ترتبط طوافتي الاطراف بين دولفين خشبي مع مفاصل دوارة يمكنها بالحركة بشكل عمودي فقط، وذلك للسماح بارتفاع وانخفاض الجسر حسب منسوب المياه، حيث تسمح لحركة عمودية بمسافة 22 قدم تقريباً. وذلك عن طريق اثنان من العوارض الممتدة الى 62 قدم ترتبط بمفاصل دوارة وتجلس على مساند على ضفتي النهر. هذه العوارض يمكن رفعها وخفضها في خلال دقائق.
عوارض سطح الجسر الرئيسية التي تربط الطوفات مع بعضها ترتبط بينها بمفاصل، وهي عوارض شبكية تم انقاذها من الجسر القديم بعد تقويتها وتوسيعها لتناسب الجسر الجديد. صمم عرض الجسر لسير المركبات بأتجاه واحد بسعة 10 اقدام و 6 بوصات، تتبعها على الجانبين قيود خشبية بعرض 6 بوصات، تعزلها عن ممرات المشاة على الجانبين التي تكون بعرض 3 قدم لكل جانب لمرور السابلة. بذلك يكون عرض الجسر الكلي بين مشبكات السياج من الجانبين، 17 قدم و 6 بوصات.
في الطوافة الاولى لضفة النهر اليسرى (في الرصافة) هناك مفصل خارجي، يربط الطوافة الاولى عن طريق وتد بطول اربعة بوصات، وعن هذا الوتد يمكن تحريك 11 من طوافات الجسر لتجنح شمالا بعكس التيار. وترتبط الطوافة رقم 11 عن طريق أثنان من الاسلاك المتينة عبر عتلة ثابتة بعوامة تبعد حوالي 40 قدم اسفل الجسر، أحد هذه الاسلاك يمر من تحت الجسر الى اسطوانة الساحبة (Winch) على بعد 700 قدم اعلى النهر من الضفة اليسرى، والسلك الاخر يربط الطوافة بالاسطوانة الثانية للساحبة.
تعمل الساحبة بمحرك بخاري وكذلك بمرجل يعمل بالزيت، وتتمكن بذلك من فتح واغلاق الجسر بمدة لا تتجاوز الثلاث دقائق، وتسمح فتحة الجسر، بعرض 270 قدم، لمرور السفن والمراكب بشكل مريح وأمين.
لا بد من الاشارة الى ان جميع الطوافات المستخدمة والعوامات والعوراض والاعمال الحديدية والخشبية والاسلاك وكذلك المحرك تم بناؤها وجمعها من السوق المحلية في بغداد ولم يتم استيراد اي قطعة سواء من الهند او من بريطانيا.
تم انجاز الجسر في غضون بضعة شهور فقط، وأفتتاح في أحتفالية كبيرة يوم 7 كانون الاول 1918، وتضمن الاحتفال، عبور الجسر بوحدة مدفعية تحمل مدفع 18 رطل، عبرت الجسر بسرعة تامة.
كانت كلفة بناء جسر مود باهضة مقارنة بالجسور الاخرى التي بنيت في العراق، فكان المبلغ الاجمالي 8,42,000 روبية هندية اي ما يعادل 56,133 جنيه استرليني، بينما لم يكلف الجسر الشمالي (العتيق) مثلا، سوى 1,13,700 روبية هندية، ما يعادل 7,580 جنيه استرليني. لذلك رفضت دائرة الحاكم السياسي في بغداد دفع هذا المبلغ الكبير لدائرة النقل المائي العسكرية التي شيدت الجسر. اولا للكلفة العالية، وثانيا انه لم يتم استشارة الادارة المدنية حول موقع الجسر. فمكان الجسر كما ذكرت الادارة المدنية، كان يخدم القوات العسكرية اكثر مما يخدم السكان، فهو بعيد عن الحركة التجارية لاسواق بغداد، فكان يفترض نصب الجسر قريبا من المركز المالي والتجاري في بغداد، بين شريعة المصبغة التي تقع نهاية شارع البنوك من جهة الرصافة ومنطقة الكريمات في الكرخ. وبعد امتناع الحاكم السياسي من دفع الاموال، اضطرت الادارة العسكرية على فرض رسوم للعابرين المدنيين والبضائع، لغير القوات العسكرية، لاسترجاع كلفة بناء الجسر.
خلال العشرين عاماً من عمر جسر مود، منذ نصبه سنة 1918 وحتى أزالته في سنة 1938، حين شرع ببناء جسر الملك فيصل الثاني الثابت الذي افتتح في سنة 1939، تعرض الجسر الى العديد من الحوادث، خصوصا في فترة الفيضانات في بغداد. ومن أهم تلك الحوادث هو ارتطام طائرة البريد الهولندية بالجسر في سنة 1929. حيث أشتبكت الطائرة بمجموعة من الاسلاك فوق النهر وسقطت لترتطم بين الطوفات في منتصف الجسر، ادى الحادث الى مقتل احد الطيارين الهولنديين واصابة الاخر بجروح بليغة، وعند محاولة سحب الطائرة تقطعت الحبال فغرقت الطائرة وتضرر الجسر تبعاً لذلك.(انتهى)

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
مكة المكرمة